Bu makale, hem adet cinsinden hem de metrik birimler cinsinden (ton, metreküp vb.) ölçülebilen öğeler ile gerçekleştirilen işlemlere dair sıkça sorulan soruları kapsamaktadır. Gerekli sistem ayarlarına dair çeşitli örnekler ve açıklamalar sunmaktadır.

Sorunlar

Metal döner kasa

Kereste kutusu

Yalıtım malzemeleri kutusu

Elektrik kablo kutusu

Sorunlar

Metrik ölçü birimleri ile işlem yapma hususunu daha iyi anlayabilmek için birkaç durumu göz önüne alacağız.

Şirketimizin metal yapılar imal ettiğini ve ana malzememizin haddeli metal olduğunu farz edelim. Örneğin, çelik levha.

Haddeli metal satıcıları çoğunlukla ağırlık ölçü birimlerini kullanırlar. Levhalar her ne kadar adet cinsinden tedarik edilse de (belirli bir kalınlığa, uzunluğa ve genişliğe sahip olan belirli bir metal markasının levhaları), satıcının fiyat listesinde kilogram veya büyük olasılıkla ton görünecektir. Tonlar, malzemeleri satıcılardan sipariş etmek için ve teslimat belgelerinde kullanılacaktır.

Bu durum şu sorunlara yol açmaktadır: Ambara ürün kabul ederken ve envanter sayımı sırasında levha (adet) kullanmak bizim için daha uygundur. Malzemeleri de levhalar halinde üretime aktarmamız gerekecektir.

Tonların bir şekilde parçalara dönüştürülmesi gerektiğini varsayabilirsiniz: bir tabakanın GOST'a (devlet standardı) göre belirli bir ağırlığı vardır ve tonları levhalara ve arkaya dönüştürebiliriz. Bu görev, ürün kartında parça (levha) ve ton olmak üzere iki ölçü birimi oluşturularak ve parçaların tona dönüştürülme oranı belirtilerek çözülmüş gibi görünmektedir.

Bu doğru olabilir ancak bir sorun var: metal haddeleme hassas bir üretim değildir ve sapmalar olabilir. Belli bir tabakanın ağırlığı, belirtilen standarttan yüzde olarak sapabilir ve bu durum, GOST'a göre dahi kabul edilebilirdir: Belirli haddeli ürün türleri için belirli limitler kapsamında üretilmiş ürün parametrelerinde dalgalanmaların olmasına izin verir.

Bu nedenle tonları doğrudan yeniden hesaplama yoluyla değil, belirli bir sapma değeri içinde en yakın tam sayı parçaya (levhalar) yuvarlamayı dikkate alarak levhalara yuvarlamamız gerekir. Görev daha karmaşık hale gelir ve özellikle 1C:ERP'de her şeyin nasıl doğru bir şekilde organize edileceği gibi birçok soruyu gündeme getirir.

Kereste (tahta, çubuk) için neredeyse benzer bir durum ortaya çıkar: Malzemeler metreküp olarak tedarik edilir, ancak keresteler (parçalar) halinde üretime aktarılması daha uygundur.

İnşaat sektöründe daha da ilginç örneklere rastlanmaktadır. Örneğin yalıtım malzemeleri (taş yünü levhalar) metreküp cinsinden satılır, birkaç levhadan oluşan paketler olarak teslim edilir ve bu malzemenin cephe yalıtımı için tüketimi planlanırken dış cephe alanını dikkate almak, yani tüketimi metrekare cinsinden planlamak daha uygundur. Bu, bize çalışabileceğimiz üç ölçü birimi tanımaktadır.

Metal döner kasa

Şimdi, haddelenmiş metal ürünleri hesaba katmak için sistemin nasıl doğru bir şekilde kurulacağını analiz edeceğiz.

Diyelim ki sistemde Sıcak haddelenmiş levha /1.5 /1000.0 /2000.0 / St3sp /GOST 16523 / mill edge kalemini oluşturmamız gerekiyor.

Bu numaralar, şu anlama gelmektedir:

• 1.5. Levhanın milimetre cinsinden kalınlığı.

• 1000.0. Levhanın milimetre cinsinden genişliği.

• 2000.0. Levhanın milimetre cinsinden uzunluğu.

• St3sp. Çelik sınıfı.

• GHOST 16523. Bu levhanın üretildiği gerekliliklere uygun standart.

• Değirmen ucu. Bu kenara sahip levha kesilmez ve iş parçasının bir haddehaneden geçirilmesinden sonra elde edilen doğal hafif düzensiz bir kenar şekline sahiptir.

Bu tabakanın bir tonu, 49 bin Rubleye tekabül eder.

Bir levhanın ağırlığı 23.54 kg'dır.

Bu ürünün stok ölçü birimi ile başlayalım. 1C:ERP'de stok UOM'si, bir ambar muhasebesi birimidir. Kutumuzdaki bir parça (levha) olacaktır. Sebepler şöyledir:

• Ürünler her ne kadar teslimat belgelerinde ton cinsinden gösterilse de, parçalar halinde saklanmaları daha uygundur. Yaprakların sayılması daha kolaydır ve çoğu üretim ambarında gelen ürünlerin ağırlığını ölçecek tartılar mevcut değildir.

• Bu tür ürünlerin levhalar (parçalar) cinsinden envanter sayımının yapılması daha uygundur. Büyük bir ambarda kişilerin gerçek stoğu tartabilmek için (şu anda bahsettiğimiz hurda metal değil) levhaları terazilere sürükleyebileceklerini (var olsalar dahi) öngörmek oldukça zordur.

• Metal levhaların levha olarak üretime aktarılması daha da uygundur. Çoğu durumda ambar, bir metal kesim yeri değildir (diğer türlü artık bir ambar değil, bir üretim iş birimi olacaktır), dolayısıyla bütün levhalarla işleme alınmaktadır.

Teorik olarak, tonları (veya kilogramları) bir ambarlama birimi olarak ayarlamak mümkündür ve bu birçok ambar bekçisinin bile aşina olduğu bir durumdur. Bu, dezavantajlarıyla birlikte şu seçeneklerin önünü açacaktır:

• Ambar görevlileri, ambardan ürün çıkarmaları gerektiğinde birini diğerine hızlı bir şekilde dönüştürebilmek için ve adetten tona dönüştürme tablosunu bilmelidir, çünkü aslında levha kullanmaktadırlar. Haddeli metal ürün yelpazesi geniştir, yani çokça şey öğrenmeleri gerekecektir.

• Ambar görevlilerine kağıt üstünde bir dönüşüm tablosu ve bu değerleri yeniden hesaplamaları için bir hesap makinesi temin edebilirsiniz, fakat bu türdeki bir muhasebe, kendi otomasyon sistemine sahip bir şirket için garip karşılanabilir. 

• Ambalaj birimlerinde başka bir ölçü birimi oluşturabilir, buna "levha" denebilir ve ton cinsinden dönüştürme oranı burada belirtilebilir. Fakat bu, "Paketleme birimleri" kataloğunun mantığıyla çelişmektedir: Ambarda ağırlık metalini levhalar halinde paketlememekteyiz. Levhalar levhadır, bir paketleme birimi değildir. Başka bir dezavantaj daha mevcut: Levhadan tonaja dönüşüm oranı, dönüşüm oranında (GOST kapsamında) levha için belirtilenden daha az tonaja sahip olmamız durumunda levhalar cinsinden ürün vermemize izin vermeyecektir. Ağırlık cinsinden ne kadar metalinizin olduğunu kontrol etmeniz veya ağırlık cinsinden vermeniz (bütün bir tabaka olduğunu göz önünde bulundurarak) ya da kalan ağırlığa karşılık gelmesi için belgelerde tabakanın kesirli kısmını belirtmeniz gerekecektir. Bu, bizi er ya da geç hesap makinesine ve ambarcının masasındaki tartılı kağıt masaya geri döndürür.

Tüm bu dezavantajları göz önüne alarak stok ölçüm birimi olarak levhaları (parçaları) kullanacağız. Bir sonraki soru, ürünlerin satıcı tarafından teslim edildiği tonlarda ne yapılacağı.

Bunun için öğe kartında bir "Ağırlık" özelliği mevcuttur:

Ürünağırlığının belirtilmesi

Bu özelliği etkinleştirerek, adetten (levha) ağırlığa (kilogram) dönüşüm oranını belirleyebiliriz. Sonrasında sistem, kilogramı tona çevirerek yeniden hesaplayacaktır.

Seçmeyi unutmayın Sistemin sayfaları otomatik olarak kilogram/ton olarak yeniden hesaplaması veya tam tersi için belgelerde ağırlık için kg cinsinden miktar belirtebilirsiniz.

Stok bakiyelerini sadece levha olarak değil, ton olarak da görmek için stok ölçü birimi raporunu kullanabilir (aynı şekilde gösterildiği gibi) ve bir ton metalin kaç levha içerdiğini belirtebiliriz. Bundan sonra raporlarda hem levhalar hem de tonlardan bilgi alabileceğiz.

Yuvarlama sorununa geri dönelim. Satıcıdan 2,35 ton metal aldığımızı varsayalım. Büyük olasılıkla, 23,54'ten sapma ile yaklaşık yüz metal levha (2,35 t / 100 = 23,5 kg) aldık. GOST'a göre kg (bir levhanın ağırlığı). İlk bakışta böyle bir işlemi sisteme kaydedemeyiz: 2,35 t / 23,54 kg = 99,83 levha. Ürünler parçalar halinde ambarlanır, ambara sadece tam sayılar halinde kabul edebiliriz.

Bu durumda, Ana veriler ve ayarlar - Öğeler - Ölçü birimleri bölümünde etkinleştirilmiş olan bir yuvarlama özelliğini kullanabiliriz.

İzin verilebilecek sapmayı ayarlamak

İzin verilen sapma yüzdesini ayarladıktan sonra, sistem aşağıdaki gibi davranır:

1.   Alım belgelerinde 2.35 ton olarak belirtiriz.

2.   Sistem levha sayısını alır: 2,35 t / 23,54 kg = 99,83 levha.

3.   En yakın tam sayfa sayısını hesaplar: 100 levha.

4.   Kesirli ve tam sayıdaki sayfalar arasındaki farkı hesaplar: 100 - 99,83 = 0,17.

5.   Sapma yüzdesini hesaplar: (0,17 sayfa / 100 sayfa) * 100 = %0,17. Bu, belirtilen yüzdeden daha azdır, bu nedenle belgelerde 100 levha belirtebiliriz.

Tüm hesaplamaları görmemekteyiz. Sistem her şeyi otomatikman hesaplar. Buna ilaveten, sistemin 2,35 tonu yuvarladığı 100 sayfayı da görmeyeceğiz: Bunlar belge satırının içinde gizli "Miktar (Stok Ölçü Birimi)" alanında saklanırken, kullanıcı sadece orijinal 2,35 tonu görecektir.

İşte iki ölçü birimiyle çalışmanız gerektiğinde bir uzlaşma seçeneği daha. Örneğin, et işlemede hem parça hem de ağırlık olarak ürünlerle çalışmanız gerekir.

Eylemler aynıdır:

• Mesela bir sosis için, bir parçayı stok ölçü birimi olarak belirleyebiliriz.

• Belgelerde ağırlık özniteliğini etkinleştirin.

• Bu durumda sosisleri kilogram/ton cinsinden üretebilir, parçalar halinde gönderebiliriz, gibi.

Ancak, bunun iki birimde tam teşekküllü bir muhasebe olmadığını anlamanız gerekir. Sistem ürünleri parçalar halinde hesaplar ve yalnızca gerektiğinde ürün kartında belirtilen dönüştürme oranını kullanarak bunları ağırlık olarak yeniden hesaplar. Ancak, uygulamada görüldüğü gibi, iki ölçü biriminde tam teşekküllü bir muhasebeye çok nadiren ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin, benzinin toptan ticaretinde ve nakliyesinde, aynı ağırlıktaki yakıt ortam sıcaklığına bağlı olarak farklı bir hacim kaplayabilir ve bunlar bazen yüzde onlarca olmak üzere önemli dalgalanmalardır.

Kereste kutusu

Şirketimizin ambalaj (palet) üretmek için kereste satın aldığını varsayalım. Bu tür malzemeler metreküp (hacim) olarak satılmaktadır. Bunların kayıtlarını ambarda levhalar (parçalar) halinde tutmak daha iyidir ve üretimde olduğu gibi, tüketim standartlarının metre cinsinden hesaplanması muhtemeldir (palet başına metre sayısı).

Bunun sistemde kayıtlı olmasını sağlamak için:

1.   25 mm kalınlığında, 100 mm genişliğinde ve 6 metre uzunluğunda bir tahta olan Board 25x100x6m öğesini oluşturun. Parçaları (tahtalar) stok ölçü birimi olarak belirtin.

2.   Bir tahtanın hacmi 0,1 * 0,025 * 6 = 0,015 m³'dür. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi öğe kartında birim özelliğini etkinleştirin:

Öğe hacminin ayarlanması

3.   Bir metreküp 66,667 adet tahta içerir (1/0,015 = 66,667), bu nedenle rapor ölçü birimi olarak m³ belirtin (m³cinsinden ambar bakiyelerinin hacmini tahmin edebilmek için).

4.   Üretimdeki kereste tüketim standartlarını ve gerçek tüketimini metre cinsinden belirtmek için uzunluk özelliğini etkinleştirin ve bir tahtanın (parçanın) 6 metre uzunluğunda olduğunu belirtin.

Şimdi, belirtilen izin verilen sapmayı dikkate alarak belgelerde adet, metre ve metreküp cinsinden miktarı belirtebiliriz.

Örneğin 1 cm kalınlığında, 1,5 cm genişliğinde ve 2 metre uzunluğunda küçük bir ahşap çubukla ilgili bir durum daha düşünelim. Hacmi 0,01 * 0,015 * 2 = 0,0003 m³'dür. Ondalık basamak sayısının sistemde sağlanan üç basamağa sığmadığı görülmektedir. Ancak, dönüştürme oranını bir çubuk için değil, yüz çubuk için ayarlayarak bu kısıtlamanın üstesinden gelebiliriz. Yüz çubuk 0,03 m³'lük bir hacim kaplar ki bu da verilen ondalık basamak sayısına zaten uymaktadır. Ayarları aşağıdaki gibi görebilirsiniz:

Hacim dönüştürme oranının belirtilmesi

Sistem gerekli miktarı gerektiğinde yeniden hesaplayacaktır.

Yalıtım malzemeleri kutusu

Bir işletmenin inşaat işleriyle uğraştığını varsayalım - binaların dış cephelerini yalıtıyor. Üretimde tüketilen malzemelerden biri de taş yünüdür.

Taş yünü, daha kolay taşıma ve ambarlama için bir pakette birkaç bloktan oluşan polietilen paketlere yerleştirilen preslenmiş dikdörtgen bir malzeme bloğudur.

Ürünler ambarda paketler halinde saklanır, ancak toptan satıcılar metreküp olarak sipariş vermeyi teklif eder (paketler halinde teslim edilirler). Ve üretimde malzeme kullanılır, metrekare cinsinden yazılır. Genellikle yalıtımlı yüzeyin metrekare başına taş yünü tüketim oranı hesaplanır ve bu değer, sonrasında tüm bina için gerekli malzeme miktarını hesaplamak için kullanılır.

Şöyle yapmamız gerekmektedir:

• Metreküp cinsinden ürün satın alın.

• Ürünleri kabul edin ve paketler halinde ambarda tutun.

• Malzemeleri metrekare cinsinden üretime aktarın.

Örnek olarak, 50x600x1000 taş yünü yalıtımını ele alalım (blok kalınlığı 50 mm, genişlik 60 cm ve uzunluk 1 m'dir). Malzeme, 8 blokluk paketlerde tedarik edilir.

Sistemde yapacaklarımız:

• Yeni ürün oluşturun ve stok ölçüm birimi cinsinden bir paket belirtin (bir parça, bir paket sayılacaktır). Neden sadece bir bloktan ziyade tüm paketi belirtiyoruz? Ambar görevlilerinin paketleri ayrı bloklara ayırması pek olası değildir, bu nedenle ambardaki bloklara göre muhasebeye ihtiyacımız yoktur. Fakat ambardaki malzemeleri ayrı bloklar olarak izlemeniz gerekmekte ise bir bloğu stok ölçü birimi olarak belirleyin ve buna göre bir dönüştürme oranına sahip bir paket oluşturun.

• Öğe için hacim özniteliğini etkinleştirin. Dönüştürme oranını belirtin: bir paket = (0,05 * 0,6 * 1) * 8 = 0,24 m3.

• Öğe için alan özniteliğini etkinleştirin. Dönüştürme oranını belirtin: bir paket = (0,6 * 1) * 8 = 4,8 m2.

Aşağıdaki şekilde ilgili öğe kartı ayarlarını görebilirsiniz:

Oğe hacmi ve alanı

Artık satıcılardan metreküp cinsinden ürün sipariş edebiliyor, ürünleri ambalaj birimleri (adet) cinsinden ambara kabul edebiliyor ve bunları metrekare cinsinden üretimde tüketebiliyoruz.

Elektrik kablo kutusu

Diğer bir ilginç durum ise, ölçülü malzemelerin kesilen parçalarının hesaba katılmasıdır.

Bunun için en iyi örnek, bir elektrik kablosunun hesaba katılmasıdır:

• Bir şirket elektrik uzatma kabloları üretiyor olsun. Tüketilen malzemelerden biri elektrik telidir (Electric PVS cable 3x0.75)

• Tel, 500 metre tel barındıran bobinler şeklinde tedarik edilir.

• Tel, ambarda mevcut üretim ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için bobinden kesilebilir.

• Üretimde tel, metre cinsinden planlanır ve kullanılır.

• Hem tartıdaki toplam tel uzunluğunu, hem de bu telin hangi kesitlerde saklandığını bilmemiz gerekmektedir: Eğer ki üretimde bir uzatma kablosu için 2 metre tel gerekiyor ise, iki adet bir metrelik kesitler oluşturmak işe yaramayacaktır. 

1C:ERP'de nasıl ele alındığını görelim:

1.   Yeni bir öğe kartı oluşturun.

2.   Bir metreyi bir stok ölçü birimi olarak belirtin. Önceki örneklere benzeyen parçaları (bobinleri) kullanmamız gerektiği varsayılabilir. Fakat ambar bekçileri kabloyu bobinden kesebilir, dolayısıyla da metre cinsinden çalışırlar. Stok ölçü birimi, ambar sorumlularının işlem yaptığı birime bağlıdır. Ambar tüm bobinleri kabul eder ve verirse bobin, bir stok ölçü birimi olacaktır. Bu örnekte bu, bir metredir.

3.   Belge kaydını basitleştirebilmek için 500 metrelik bir kablo içeren bir paketleme ünitesi olarak bobin oluşturuyoruz.

Yeni öğenin öğe türünde, partilerin şurada gösterildiği gibi etkinleştirilmesi gerekmektedir:

Bir parti muhasebe politikası oluşturulması

Partilere neden ihtiyacımız vardır? Tedarikçilerden yeni bobinler kabul ederken, her bobin için yeni birer parti oluşturacağız. Dolayısıyla her bobinin uzunluğu kendi partisiyle ilişkilendirilecektir. Bu, satın alma siparişlerinde şöyle görünecektir:

Bir satın alma siparişini kayıt etmek

Ambar siparişlerinde:

Bir mal kabulünün kaydedilmesi

Ürün bakiyelerinde şöyle görünecektir:

Bobinlere göre ambar bakiyesi

Raporlarda toplam kablo sayısını ve kabloların bobinlere dağılımını görmekteyiz. Sonrasında ise üretim için kablo kesimini kaydettirmemiz gerekmektedir. Bunu yapabilmek için Stok yeniden sınıflandırması notu ambar belgesini kullanacağız, burada orijinal partiden (bobinden) kestiğimiz kablo metre sayısını yazacağız ve bu miktarı yeni bir partiye aktaracağız (kesimden sonra alınan yeni bir bobine).

Kablonun

Bundan sonrasında ise ürün bakiyesi raporlarında şu resmi göreceğiz:

Kesintiden sonra ambar bakiyesi

Elimizde 500 metrelik iki tam bobinin ve 200 ve 300 metrelik iki segmentin mevcut olduğunu görüyoruz.

Görev çözüldü:

• Ürünleri bobinlerde satın alabilir ve kabul edebiliriz.

• Ambarda (ürünleri hesaba katmazsak) metre ile işlem yapabiliriz.

• Ambardaki toplam ürün miktarını ve segmentlere göre dağıtılmış ürün miktarını görebiliriz.

Makine İmalat Sektörü İçin 1C:ERP İle Karmaşık Üretim Zorluklarına Akıllı Çözümler

https://youtu.be/gBTwJ1Y7Vpo?si=2-3GqwoxDW3cmsEI